İdrar Torbası ( Mesane ) Sarkması Ameliyatı (Sistosel )
İdrar kesesinin sarkması (sistosel ) mesanenin normal anatomik yerinden vajene ve daha ileri düzeyde vajenden de dış genital organların dışarısına doğru fıtıklaşmasına verilen isimdir. Sıklıkla çok sayıda normal vajinal doğum yapmış kadınlarda görülür. Herhangi bir ilaç tedavisi yoktur. Ameliyat ile tedavi edilir.
İdrar torbası sarkması üreme çağındaki her 4 kadından 1’inde görülen bir problemdir. İdrar torbası sarkmasının hayati riski yoktur ama kadınların hayat kalitesini bozar.
Bu yazımda idrar torbası sarkma nedenleri, tedavi yöntemleri ve idrar torbasının sarkmaması için alınabilecek tedbirlerden bahsedeceğim.
İdrar Torbası Nedir? Ne İşe Yarar?
Böbrekte üretilen idrar; üreterler vasıtasıyla mesaneye yani idrar torbasına gelir. İdrar torbası idrarı depolamaya ve gerektiğinde vücuttan dışarı atılmasını sağlar. Yani mesane (idrar kesesi ) idrar boşaltım sisteminin son noktasıdır.
İdrar Kesesi Anatomisi
İdrar torbası (kesesi) diğer adıyla mesane anatomik olarak karın alt bölgesinde bulunur. Mesane altta rahim ağzı ve vajina ile komşudur. Mesaneyi olması gereken anatomik pozisyonda tutan bağ dokusu, lifler ve kaslar vardır. Bu destek dokular sayesinde mesane sarkmaz ve normal anatomik pozisyonunda kalır.
İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Nedir?
İdrar torbası sarkması tıbbi adıyla sistosel mesanenin vajinaya doğru fıtıklaşmasıdır. İdrar kesesini normal pozisyonda tutan bağlarda gevşeme veya yırtılma olduğunda idrar kesesi yer çekiminin de etkisiyle aşağı yani vajinaya doğru sarkar. Buna sistosel halk arasındaki ismiyle de idrar kesesi sarkması denilir.
Rahim Sarkması ile İdrar Torbası Sarkması Aynı mıdır?
Rahim sarkması ve idrar torbası sarkması aynı şey değildir. Aslında her ikisinin de nedeni pelvik taban kaslarının ve destek dokuların zayıflamasıdır. Destek dokunun zayıflama yerine göre ya sadece rahim sarkar ya sadece mesane sarkar, ya da rahimle beraber mesane sarkar.
İdrar Torbası Sarkması Belirtileri Nelerdir?
İdrar torbası sarkma belirtileri arasında en sık görülen alt tarafta ele gelen şişlik veya kitle şikayetidir. Hastalar daha çok tuvalette ıkınırken veya temizlik yaparken ele şişlik gelme belirtisi veya vajinadan bir şeyin sarktığını gördüklerini söyleyerek başvururlar.
İdrar torbası sarkması cinselliği de etkileyebilir. Cinsel birliktelik sırasında ağrı, kuruluk, cinsel ilişki sırasında idrar kaçırma gibi belirtilere neden olabilir.
İdrar yaparken zorlanma, kesik kesik idrar yapma, idrar kaçırma, mesaneyi tam boşaltamama veya parmakla vajinaya baskı yaparak idrar yapabilme gibi şikayetler de mesane sarkması belirtileri arasındadır.
İdrar Torbası Sarkması Neden Olur? Risk Faktörleri Nelerdir?
İdrar torbası sarkması mesaneyi tutan bağlarda zayıflama, gevşeklik veya zedelenme yani yırtıklık olduğunda olur.
İdrar torbası sarkması nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
Obezite
İleri yaş
Normal doğum yapmak
Genetik yatkınlık
Bağ dokusu hastalıkları
Artmış karın içi basınç
Geçirilmiş pelvis cerrahisi öyküsü
Obezite
Aşırı kilo idrar torbası sarkması için en önemli risk faktörlerinden biridir. İşin kötü yanı kilo verilse bile sarkmış idrar keseisnde düzelme olmadığı yapılan bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir.
Bu sonuç da pelvik tabandaki hasarın geri dönüşsüz olduğunu göstermektedir. Yani bir kere bağ dokusunda hasar olduğunda bu hasarın düzeltilmesi ameliyatsız mümkün olmaz. Bu durumda idrar torbası sarkması tedavisi için mutlaka ameliyat gereklidir.
İleri Yaş
İleri yaş da idrar torbası sarkmasına neden olur. Çünkü yaşlanmayla beraber bağ dokularında zayıflama olmaktadır. Bağ dokusundaki bu zayıflamaya bağlı olarak da pelvik yapı bozulur.
Ayrıca östrojen yani kadınlık hormonu vücuttaki bağ dokularının güçlü olmasını sağlayan bir hormondur. Menopozda vücut östrojeninin azalmasına bağlı olarak bağ dokusu zayıflar ve idrar torbası sarkması, rahim sarkması gibi problemler daha sık görülür.
Gebelik ve Doğum
Yapılan çalışmalarda idrar torbası sarkması ve rahim sarkmasının en önemli sebeplerinden biri de gebelik ve doğumdur. Doğum sayısının artması, iri bebek doğurmuş olma, zor doğum öyküsünün olması idrar torbası sarkmasına neden olur. Doğumun hem sancı çekme aşaması hem de ıkınma aşaması ve bebeğin çıkma aşamasında pelvik taban kasları ve bağ dokusu zarar görebilir.
İdrar torbasının sarkmaması için zor doğum olacağı öngörülen hastaların vajinal doğum yerine sezaryen ile doğum yapması tavsiye edilebilir.
Artmış Karın İçi Basınç
Karın içi basıncın yüksek olması da idrar kesesi sarkmasına neden olabilir. Kronik kabızlık, öksürük, akciğer hastalığı gibi sebepler karın içi basıncını artırarak pelvik anatomiye zarar verir. Pelvik anatominin bozulması sonucunda da idrar torbası sarkar.
Bağ Dokusu Hastalıkları
Vajinanın elastikiyetini ve sıkılığını sağlayan en öneml kollajen tip 3 kollajendir.Vücutta Tip 3 kollojen miktarı azaldıkça vajina sıkılığını kaybeder ve idrar kesesi sarması veya rahim sarkması ortaya çıkar.
Yapılan çalışmalarda idrar torbası sarkması olan kadınlarda tip 3 kollajen miktarının, sarkması olmayan hastalara göre daha az olduğu tespit edilmiştir.
Genetik Yatkınlık
Sistosel şikayeti olan kadınların ailelerinde de benzer öykü vardır. Sistosele neden olan bir gen henüz bulunamamış olsa da ailevi yatkınlık idrar torbası sarkma nedenlerinden biridir.
İdrar Kesesi Sarkması Nasıl Teşhis Edilir?
İdrar kesesi sarması jinekolojik muayene ile teşhis edilir. idrar kesesi sarkması ultrasonda görülmez, teşhis için başka bir tanı yöntemine gerek yoktur. Muayenede idrar sarkmasının derecesi belli olur. Sarkmasının derecesi için POP-Q sistemi kullanılır. Bu derecelendirmeye göre hasta için en iyi sistosel tedavi yöntemi belirlenir.
Sistosel ( İdrar kesesi sarkması ) Derecesi
1. derece mesane sarkması Sarkmış mesanenin kızlık zarına uzaklığı >1 cm
2. derece mesane sarkması Sarkmış mesanenin kızlık zarına uzaklığı <1 cm (vajina içi veya vajina dışı)
3. derece mesane sarkması Sarkmış mesane kızlık zarının >1 cm dışında
4. derece mesane sarkması Sarkmış mesane tamamen vajina dışındadır
Mesane Sarkması Engellenebilir mi?
Mesane sarkması bir dereceye kadar engellenebilir. Eğer kilo almamaya dikkat edilirse, çok doğum yapılmazsa, pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler (Kegel egzersizi, pilates, yoga vs) yapılırsa mesane sarkması engellenebilir.
Ancak genetik yatkınlık varsa gerekli önlemler alınsa bile mesane sarkması engellenemez. Ama yine de spor ve ideal kiloda olmak idrar torbasının sarkmaması için dikkat edilmesi gereken en önemli trik noktalardır.
İdrar Torbası Sarkması Tehlikeli mi?
İdrar torbası sarkması bir kadının hayatını riske atmaz ama hayat kalitesini bozar. Bu nedenle yapılması gereken idrar torbası sarkmadan gerekli önlemleri almaktır. Önlemlere rağmen mesane sarkması meydana geldiyse ameliyatsız tedavi yöntemleri veya ameliyat ile sistosel onarımının yapılmasıdır.
İdrar Kesesi Sarkması Ağrı Yapar mı?
İdrar kesesi sarkması nadiren ağrı yapar. Esas mesane sarkması belirtileri idrar yaparken yaşanan problemlerdir. Bu belirtiler arasında idrar yapamama, mesaneyi tam boşaltamama, kesik kesik idrar yapma veya idrar kaçırma şikayetleridir. Ancak mesane sarkması ileri dercedeyse idrar yaparken ağrı, ilişkide ağrı gibi belirtiler olabilir.
İdrar Kesesi Sarkması ve Cinsellik
İdrar kesesi sarkmasının cinsellik üzerine de olumsuz etkileri vardır. Cinsel ilişkide ağrı, zevk alamama, ilişkide zorlanma ve his kaybı gibi şikayetlere neden olarak cinselliği olumsuz etkileyebilir.
Sistoselin fiziksel etkisi dışında estetik olarak kadın kendini beğenmediği için cinsellikten soğuyabilir ve psikolojik bir özgüven kaybı yaşayabilir. Bunların sonucunda da cinsel hayat olumsuz etkilenebilir.
İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Tedavi Yöntemleri
İdrar Torbası sarkması tedavi yöntemleri 2 çeşittir.
Ameliyatsız tedavi yöntemleri
Kegel egzersizi
Vajinal Pesser tedavisi
Lazer tedavisi
İdrar torbası sarkma ameliyatı
1.Ön onarım (Kolpografi anterior)
2.Sakral kolpopeksi
İdrar Torbası Sarkması Ameliyatsız Çözüm
Sistoselin ameliyatsız çözümü sarkmış olan mesaneyi düzeltmez. Sadece daha fazla sarkma olmasını engeller. Bu nedenle bu tedavi yöntemi hafif derecede sarkması olan, hayat kalitesi çok etkilenmemiş olan, tekrar çocuk doğurmayı düşünen veya cerrahinin riskli olduğu çok yaşlı hastalarda tercih edilebilir.
Kegel Egzersizi
Kegel egzersizleri pelvik taban kaslarını kuvvetlendiren hareketlerdir. Mesane sarkmasının esas nedeni de bu kasların zayıf olmasıdır. Bu nedenle pelvik taban egzersizlerinin düzenli yapılması idrar torbasının daha da sarkmamasını sağlar. Sarkmış olan idrar kesesini eski haline getirmez.
Vajinal Pesser Tedavisi
Pesserler vajinaya yerleştirilen, plastik veya silikon materyalden yapılmış, simit şeklinde aletlerdir. Rahim sarkması veya mesane sarkmasının konservatif tedavisinde kullanılır. Pesserler de kegel egzersizi gibi sarkmayı düzeltmez, sadece daha fazla sarkma olmasını önler.
Hangi boy pesser kullanılacağına doktor hastanın muayenesine göre karar verir. Normalden büyük pesser kullanımda, vajinada ağrı, ülser, yara gibi problemler görülebilir. Ayrıca pesser kullanan bir kadın bu aleti düzenli olarak dezenfekte etmelidir. Aksi taktirde ciddi enfeksiyon, sepsis gibi komplikasyonlar gelişebilir.
İdrar Torbası Sarkması Lazer Tedavisi
Lazer tedavisi etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamış, deneysel bir tedavi yöntemidir. Bu nedenle ileri derecede sistoseli olan hastalarda tercih edilmemelidir. İdrar torbası sarkması için lazer tedavisi daha çok hafif derecede sarkması olan, genç hastalarda tercih edilebilecek bir tedavi yöntemidir. Lazer tedavisinin etkinliği için daha çok bilimsel kanıta ihtiyaç vardır.
İdrar Torbası Sarkması için Bitkisel Tedavi
Ne yazık ki mesane sarkması için bitkisel tedavi yoktur. Çünkü sistoselde esas neden anatomik bozulmadır. Bitkisel hiçbir çözüm veya ilaç tedavisi idrar torbası sarkmasını tedavi edemez.
Rektosel Nedir?
Rektosel de sistosel gibi bağ dokularında zayıflama nedeniyle bağırsağın vajinaya fıtıklaşmasıdır. Kadınların çoğunda sistosel ve rektosel beraber bulunur. Rektosel belirtileri daha çok bağırsak sistemi ile ilgili şikayetlere yol açar.
Sistosel ve rektosel ayrımı vajinal muayene ile belli olur. İleri derecedeki rektoselin tedavisi ameliyattır. Rektosel ameliyatında kolpografi posterior (arka onarım) ameliyatı yapılır. Eğer sistosel ve rektosel bir arada bulunuyorsa aynı ameliyatta kolporafi anterior ve kolporafi posterior (CAP) yani ön-arka onarım birlikte yapılır.
İdrar Torbası Sarkma Ameliyatı Bursa
İdrar torbası sarkma ameliyatı şu durumlarda yapılır.
İleri derecede sistosel varsa
Hayat kalitesi bozulduysa
Başka çocuk istemi yoksa
Ameliyatı kaldırabilecek sağlık durumuna sahipse
Beraberinde rahim sarkması, idrar kaçırma veya rektosel varsa en iyi tedavi yöntemi ameliyattır.
İdrar Torbası Sarkması (Sistosel) Ameliyatı Nasıl Yapılır?
İdrar torbası sarkması ameliyatı 2 yöntemle yapılabilir.
1. Ön onarım (kolporafi anterior)
2. Sakral kolpopeksi
Sistosel Ön Onarım Nasıl Yapılır?
İdrar torbası sarkması ameliyatı için en sık kullanılan teknik ön onarımdır. Ön onarım vajinal yoldan yapılır. Mesanenin vajinadan fıtıklaşmış bölümüne vajina üzerinden üçgen bir kesi yapılır. Mesaneye zarar vermeden mesane vajinadan edilir, yani ayrılır.
Fazla olan yani sarkmış olan vajina dokusu çıkarılır ve katlar anatomik planda tekrar kapatılır. Bu tekniğe latince kolporafi anterior onarım tekniği denir.
İdrar torbası sarkması ameliyatı sonrası tekrar sarkma olma ihtimali düşüktür ve ameliyatın başarı oranı %70-80 civarındadır.
Sakral Kolpopeksi Nasıl Yapılır?
Sakral kolpopeksi laparoskopik olarak yani kapalı ameliyat yöntemi ile yapılır. Bu ameliyat tekniğinde vajinanın ön ve arka duvarına kalıcı meş yerleştirilir ve bu meş sakruma asılır. Ameliyatın başarı oranı % 90 civarındadır. Ameliyat sonrası idrar torbası sarkmasının tekrarlama riski düşüktür.
Ameliyat Ne Kadar Sürer?
İdrar torbası sarkma ameliyatı ortalama 1 saat kadar sürer. Sistoselle beraber rahim sarkması, rektosel veya idrar kaçırma varsa ve bu problemler ameliyatla düzeltilecekse ameliyat süresi işleme göre daha da uzar. Ama tek başına ön onarım yapılacaksa ameliyat yaklaşık 45 dakika – 1 saat sürer.
İdrar Torbası Sarkması Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?
İdrar torbası sarkması ameliyatı kolay bir operasyondur ve iyileşme süreci çok hızlıdır. Çünkü vajina çabuk iyileşen bir dokudur. Ameliyat sonrası dikişlerin alınmasına gerek yoktur çünkü ameliyatta kendi kendine eriyen dikişler kullanılır.
Ameliyat sonrası hastanede 1 gece kalınır ve hasta ertesi gün taburcu olabilir. İyileşme süreci en fazla 1 hafta sürer. 1 hafta sonra hasta normal hayatına dönebilir.
Sistosel Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
İdrar kesesi sarkma ameliyatı sonrası şunlara dikkat etmek gerekir.
Ameliyatı sonrası yazılan ilaçları düzenli kullanın
Dikiş yerinin kuru ve temiz olduğundan emin olun
Ameliyat sonrası cinsellik yaklaşık 40 gün kadar olmamalı
Dikiş yerinde kızarıklık, kötü kokulu akıntı, ateş olursa doktorunuza haber verin
Ameliyat sonrası ayakta duş şeklinde banyo yapabilirsiniz
Beslenmenize dikkat edin, gaz ve kabızlık yapan yiyeceklerden uzak durun
Sistosel ameliyatı sonrası kanama az miktarda olabilir, ancak kanama artarsa doktorunuza haber verin
Tekrar idrar kesesi sarkma riski nedeniyle ömür boyu 10 kg dan fazla ağırlık kaldırmaktan kaçının
İdrar Torbası Sarkması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
İdrar torbası sarkması tedavi edilmezse hayati tehlikesi olan bir hastalık değildir ama hayat kalitesini ciddi şekilde bozar. Vajinada dışarı çıkan idrar kesesi üzerinde enfeksiyon, kanama, ülser gibi problemler olur. Hafif derecedeki mesane sarkması tedavi edilmeden takip edilebilir. Ancak ileri derecedeki idrar torbası sarkması ameliyatla ya da ameliyatsız tedavi çözümleri ile tedavi edilmelidir.
Sistosel İdrar Kaçırmaya Sebep Olur mu?
Sistosel ve idrar kaçırmaya yol açan sebep pelvik anatominin bozulmasıdır. Bu nedenle sistoseli olan bir kadında idrar kaçırma da beraberinde görülebilir.
Ancak bu sistosel idrar kaçırmaya sebep olur anlamına gelmez. Bozulmuş pelvik anatomi hem idrar torbasında sarkmaya hem de idrar kaçırmaya neden olur tabiri daha doğru bir tanımlamadır.
En İyi Tedavi Yöntemi Hangisidir?
İdrar torbası sarkması için en iyi tedavi yöntemini seçerken aşağıdaki kriterler göz önüne alınmalıdır.
Hastanın yaşı
Sağlık durumu
Cinsel hayatı
Belirtilerin şiddeti
Şikayetlerin hayat kalitesi üzerine etkisi
Çocuk isteminin olup olmadığı
Sarkmanın derecesi
Beraberinde rahim sarkması, rektosel veya idrar kaçırma şikayetlerinin olup olmadığı
Bu kriterlere göre hasta için en iyi tedavi yöntemi seçilir. Örneğin ileri derecede sistoseli olan yaşlı bir kadın eğer durumundan şikayetçi değilse, hayat kalitesi çok etkilenmiyorsa ameliyata gerek yoktur. Çünkü her cerrahi işlem beraberinde de bazı riskler getirir.
Ya da tam tersi hafif derecede sistoseli olan genç ve cinsel olarak aktif bir kadın, hayat kalitesinin ve cinsel hayatının bozulduğunu belirtiyorsa bu hasta için ameliyat kararı vermek daha mantıklı bir seçenek olacaktır. Sonuç olarak idrar torbası sarkmasında ameliyat kararı hastaya göre bireyselleştirilmelidir.
İdrar Torbası Sarkması İçin Hangi Doktora Gidilir?
İdrar torbası sarkması için kadın hastalıkları ve doğum bölümüne veya üroloji bölümüne gidilir. Ancak kadın doğum uzmanı genital ve pelvik anatomiye daha hakim olduğu için ve hastalar bayan doktorla daha rahat ettikleri için daha çok jinekologlar idrar torbası sarkmasına bakar.
Bursa İdrar Kesesi Sarkması Ameliyatı Fiyatları Ne Kadar?
İdrar kesesi sarkma ameliyatı devlet hastanelerinde veya özel hastanelerde yapılmaktadır. Devlet hastanesinde SGK kapsamında olduğu için hasta her hangi bir ücret ödemez. Ancak özel hastanelerde idrar kesesi sarkması ameliyatı fiyatları ameliyat yöntemine ve beraberinde başka bir ameliyat yapılıp yapılmayacağına göre değişir.
Vajinal yoldan yapılan ön onarım ücreti laparoskopik olarak yapılan sakral kolpopkesi ameliyat fiyatından daha ucuzdur. Çünkü laparoskopik ameliyat ücretleri özel ekipman kullanılması nedeniyle daha pahalıdır.
Sistoselle birlikte sık görülen rektosel, rahim sarkması veya idrar kaçırma için de ameliyat yapılacaksa, idrar torbası sarkması ameliyatı fiyatları değişecektir.
